W skrócie, to obecnie należy zwrócić uwagę na dwa podstawowe akty prawne to jest ustawę z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz nowe rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 marca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego programem Rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013 i rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013/ Zobowiązanie rolnośrodowiskowe jest realizowane w ramach co najmniej jednego z następujących pakietów: 1) Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone; 2) Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne; 3) Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone; 4) Pakiet 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000; 5) Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000; 6) Pakiet 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie; 7) Pakiet 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie; 8) Pakiet 8. Ochrona gleb i wód; 9) Pakiet 9. Strefy buforowe. Program rolnośrodowiskowy obejmuje więc 9 pakietów podzielonych na warianty zawierające zestawy zadań, można wybrać do realizacji jeden lub kilka pakietów, ale pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone i 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych, dostępne są tylko na obszarach Natura 2000. Zdaje się, że te wymienione pakiety można realizować jedynie na trwałych użytkach zielonych, dla których ekspert przyrodniczy: ornitolog lub botanik potwierdził występowanie określonych gatunków i siedlisk oraz opracował dokumentację przyrodniczą. Wymogi tego pakietu, zakładają ograniczenie nawożenia, ilość i terminy pokosów lub kontrolę intensywności wypasu. Koszty transakcyjne poniesione w celu przygotowania takiej dokumentacji są refundowane wraz z pierwszą płatnością rolnośrodowiskowa. Ewentualnie można starać sie także o płatności ONW z tytułu położenia gospodarstwa na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Z zapowiedzi Ministerstwa Rolnictwa wynika, że specjalne płatności dla obszarów Natura 2000, które zastąpią w przyszłości (programowanie lata 2014 - 2020) pakiety rolnośrodowiskowe, gdy już będą gotowe plany zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000, w których zapisane będą określone, konkretne zalecenia dla rolników, którzy będą zobowiązani ich przestrzegać. W przypadku, kiedy działalność gospodarcza, rolna, leśna, łowiecka wymaga dostosowania do wymogów ochrony obszarów Natura 2000, na którym nie mają zastosowania programy wsparcia z tytułu obniżenia dochodowości (wskazane powyżej) ? właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska może zawrzeć umowę z właścicielem lub posiadaczem obszaru na podstawie art. 36 ust 3 ustawy o ochronie przyrody. Umowa taka ma zawierać wykaz niezbędnych działań, sposoby i terminy ich wykonania oraz warunki i terminy rozliczenia należności za wykonane czynności, a także wartość rekompensaty za utracone dochody wynikające z wprowadzonych ograniczeń. Wysokość rekompensaty powinna być ustalona na zasadzie różnicy między dochodami przynoszonymi przez konkretną nieruchomość przed wprowadzeniem ochrony w formie obszaru Natura 2000 z tym przynoszonym po objęciu ochroną
